ปัจจุบันกัมพูชาถูกจับตามองว่าเป็นหนึ่งในประเทศที่น่าลงทุนที่สุดใน CLMV เนื่องด้วยเศรษฐกิจมีแนวโน้มขยายตัวและเติบโตอย่างต่อเนื่อง ในปี 2562 กัมพูชามี GDP เติบโต 7.1% แม้ว่าในเดือนสิงหาคม 2563 นี้ กัมพูชาจะถูกเพิกถอนสิทธิประโยชน์บางส่วนใน Everything But Arms: EBA ที่สหภาพยุโรปให้การสนับสนุน เพื่อขับเคลื่อนเศรษฐกิจกัมพูชาให้พ้นจากการเป็นกลุ่มประเทศพัฒนาน้อยที่สุด (Least Developed Countries: LDCs) ซึ่งเศรษฐกิจกัมพูชาสามารถเติบโตได้จากอุตสาหกรรมเครื่องนุ่งห่มและรองเท้า เห็นได้ชัดในปี 2561 การส่งออกสินค้าเครื่องนุ่งห่ม และรองเท้า มีสัดส่วนสูงถึง 75% ของมูลค่าการส่งออกทั้งหมด ทำให้เกิดการจ้างงานกับคนกัมพูชาได้ประมาณ 1 ล้านคน สามารถยกระดับความเป็นอยู่ของชาวกัมพูชาได้ประมาณ 33% (ข้อมูลจาก SCB EIC ณ เดือนกันยายน 2562) และพ้นจากความยากจนจากการประมาณการณ์ของธนาคารโลกได้ ซึ่งตลาดสำคัญของกัมพูชา คือกลุ่มประเทศในสหภาพยุโรป จากการที่ชาวกัมพูชามีความเป็นอยู่ที่ดีขึ้นนั้น ส่งผลให้เศรษฐกิจภายในประเทศเติบโต มีธุรกิจใหม่เกิดขึ้นมากมาย และมีกำลังซื้อเพิ่มมากขึ้นตามไปด้วย

เศรษฐกิจของกัมพูชาในช่วง 5 ปีที่ผ่านมา เติบโตขึ้นโดยเฉลี่ยมากกว่า 7% ต่อปี และยังมีแนวโน้มเติบโตอย่างต่อเนื่อง ประเทศกัมพูชาถือเป็นตลาดที่ยังมีช่องว่างและมีศักยภาพในการเติบโตได้อีกในอนาคต คนกัมพูชามีกำลังซื้อมากขึ้น มีการขยายตัวของสังคมเมือง ส่งผลให้กัมพูชาเป็นตลาดที่ดึงดูดนักลงทุนในธุรกิจค้าปลีกสมัยใหม่ (Modern Trade) สนใจเข้าไปลงทุนในกัมพูชากันอย่างคึกคัก ทั้งจากยุโรป อเมริกา ญี่ปุ่น จีน และไทย ไม่เว้นแม้แต่นักลงทุนกัมพูชา

วันนี้จะขอแนะนำ 4 ผู้ประกอบการไทยที่ได้ทำการบุกไปเปิดตลาดค้าปลีกสมัยใหม่ หรือ Modern Trade ในกัมพูชา

• Makro โดยบจก. แมคโคร อาร์โอเอช (บริษัทย่อยของแมคโคร โดยมี บมจ.สยามแมคโคร ถือหุ้น 100%) ร่วมทุนกับนักลงทุนเจ้าถิ่น ในสัดส่วน 70% เพื่อจัดตั้งบริษัทย่อยในกัมพูชา เปิดสาขาแรกที่กรุงพนมเปญ เมื่อเดือนธันวาคม 2560 และสาขา 2 ที่เสียมเรียบ เมื่อเดือนมกราคม 2562
  
  
• CP ALL ได้เซ็นสัญญาระยะยาว 30 ปี ในการทำธุรกิจร้านสะดวกซื้อ 7-Eleven ในกัมพูชา เมื่อวันที่ 5 พฤษภาคม 2563 และสามารถต่อสัญญาได้อีก 2 ครั้ง ครั้งละ 20 ปี หลังจาก Makro ได้บุกเบิกตลาดค้าปลีกในกัมพูชาแล้วประสบความสำเร็จอย่างมาก
  
  
• Big C เปิด Hypermarket สาขาแรกที่ปอยเปต ซึ่งตั้งอยู่ใกล้กับสาขาอรัญประเทศของไทยเพื่อให้เป็นพี่เลี้ยง และเป็นต้นแบบการเรียนรู้โมเดลทางธุรกิจ สังเกตพฤติกรรมผู้บริโภค (หากเปิดสาขาที่เมืองใหญ่เลยจะมีต้นทุนในการขนส่งสินค้าที่สูง) โดยวางแผนจะเปิดสาขาต่อไปที่พนมเปญหรือเสียมเรียบ นอกจากนี้ ยังมีโครงการจะเปิด Mini Big C เพื่อเน้นการเข้าถึงลูกค้ากลุ่มท้องถิ่นมากขึ้น
  
  
• Jiffy ร้านสะดวกซื้อในปั๊ม ปตท. ผู้บุกเบิกปั๊มน้ำมันลักษณะ Life Station ที่มีมากกว่าการเติมน้ำมันในกัมพูชา โดยมีร้านกาแฟอเมซอนที่เติบโตและประสบความสำเร็จอย่างมากในกัมพูชา เรียกได้ว่าสามารถกินส่วนแบ่งตลาดธุรกิจร้านกาแฟในกัมพูชาได้สูงที่สุด ปัจจุบันเริ่มเปิดเป็นร้านค้า Franchise ให้ชาวกัมพูชาเป็นเจ้าของ มีสาขาในกัมพูชากว่า 100 สาขา ทั้งในปั๊ม ปตท. และ Stand alone นับว่าเติบโตมากในกัมพูชา

กัมพูชายังคงเป็นจุดหมายปลายทางของนักลงทุนในอุตสาหกรรมค้าปลีก ตลาดยังไม่อิ่มตัว และยังสามารถรองรับการเติบโตได้อีกมาก แม้ว่าจะมีนักลงทุนหลากหลายสัญชาติตัดสินใจเข้ามาลงทุนเป็นจำนวนมาก ทำให้ร้านค้าแนว Modern Trade มีจำนวนเพิ่มขึ้นอย่างต่อเนื่อง แต่ช่องทางหลักที่ชาวกัมพูชาจับจ่ายใช้สอยยังคงเป็นตลาดแบบดั้งเดิม หรือ Traditional Trade ส่วน Modern Trade มีสัดส่วนอยู่เพียง 20% ของจำนวนประชากรทั้งหมด โดยส่วนใหญ่จะกระจุกตัวอยู่ในเขตเมืองหลวงและเมืองท่องเที่ยว กลุ่มลูกค้าหลักของ Modern Trade นั้น จะเป็นคนวัยหนุ่มสาวที่มีกำลังซื้อสูง และสามารถเปิดรับการเปลี่ยนแปลงได้เป็นอย่างดี

SCB EIC กล่าวว่า แม้ว่ากัมพูชากำลังจะถูกเพิกถอนสิทธิพิเศษบางส่วนใน EBA จากสหภาพยุโรป ในเดือนสิงหาคม 2563 นี้ แต่กัมพูชายังคงได้สิทธิพิเศษทางภาษี Generalized System of Preferences: GSP จากสหรัฐอเมริกาและญี่ปุ่น ซึ่งเป็นตลาดขนาดใหญ่ และมีกำลังซื้อสูง รวมทั้งรัฐบาลก็ได้เตรียมแผนปฏิรูปเศรษฐกิจโดยมีแผนพัฒนาอุตสาหกรรม 2015-2025 ที่ลดการพึ่งการส่งออกสินค้าเครื่องนุ่งห่ม และรองเท้า ให้เหลือเพียง 50% และส่งเสริมอุตสาหกรรมใหม่ทดแทน เน้นความหลากหลายของสินค้าส่งออก และเชื่อมต่ออุตสาหกรรมของกัมพูชาเข้ากับห่วงโซ่อุปทานของภูมิภาค นอกจากนี้ ยังเปิดกว้างรับการลงทุนจากต่างชาติ โดยให้สิทธิประโยชน์กับนักลงทุนต่างชาติ อาทิ การให้ชาวต่างชาติสามารถเข้าถือหุ้นในกิจการได้ถึง 100% และธุรกิจต่างชาติที่ได้รับการสนับสนุนจากรัฐบาล สามารถยกเว้นภาษีสูงสุด 9 ปี ซึ่งการเข้ามาลงทุนของนักลงทุนต่างชาติยังเป็นการพัฒนาฝีมือแรงงานชาวกัมพูชาให้มีความเชี่ยวชาญในอุตสาหกรรมอื่นๆ นอกเหนือจากอุตสาหกรรมสิ่งทอ อีกทั้งในช่วงหลังอุตสาหกรรมการท่องเที่ยวได้เข้ามามีบทบาทสำคัญในการขับเคลื่อนธุรกิจของกัมพูชา และเร่งพัฒนาวิสาหกิจขนาดกลางและขนาดย่อม (SMEs) ให้เป็นหนึ่งในภาคธุรกิจหลักของกัมพูชา โดยการให้ความช่วยเหลือในการพักชำระภาษี 3-5 ปี

โอกาสทองของนักลงทุนไทยในกัมพูชานั้นมีมาก คนกัมพูชามีความชื่นชอบในสินค้าไทย โดยเฉพาะสินค้าอุปโภคบริโภค ซึมซับสินค้าและไลฟ์สไตล์ของคนไทยจากสื่อบันเทิงต่างๆ ดังนั้น สินค้าจากไทยจึงมีความได้เปรียบกว่าสินค้าจากประเทศอื่น แม้ว่าราคาสินค้าของไทยจะสูงกว่าสินค้าคู่แข่งหลายเจ้า แต่ผู้บริโภคชาวกัมพูชายังคงมองเห็นถึงคุณภาพของสินค้าไทยที่มีความเหมาะสมกับราคา จึงตัดสินใจเลือกซื้อสินค้าไทยได้อย่างไม่ลังเล

ลูกค้าที่สนใจประกอบธุรกิจใน CLMV หรือประเทศเขตอนุภูมิภาคลุ่มแม่น้ำโขง (Great Mekong Subregion: GMS) ได้แก่ กัมพูชา ลาว เมียนมาร์ และเวียดนาม ธนาคารไทยพาณิชย์มีสาขาต่างประเทศที่พร้อมจะดูแลและให้บริการ สนใจติดต่อ https://www.scb.co.th/en/corporate-banking/international-network.html

ขอบคุณข้อมูลดีๆ จาก: ธนาคารกัมพูชาพาณิชย์ กัมพูชาพาณิชย์ (Cambodia Commercial Bank – CCB)

ข้อมูลอ้างอิง

1. SCB EIC. “กัมพูชาที่ไม่มี EBA… ยังน่าลงทุนอยู่หรือไม่.” https://www.scbeic.com/th/detail/product/6284 (Accessed 3/7/2020)

2.วิกิพีเดีย. “ประเทศพัฒนาน้อยที่สุด.” https://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%9B%E0%B8%A3%E0%B8%B0%E0%B9%80%E0%B8%97%E0%B8%A8%E0%B8%9E%E0%B8%B1%E0%B8%92%E0%B8%99%E0%B8%B2%E0%B8%99%E0%B9%89%E0%B8%AD%E0%B8%A2%E0%B8%97%E0%B8%B5%E0%B9%88%E0%B8%AA%E0%B8%B8%E0%B8%94 (Accessed 3/7/2020)

3.โพสต์ทูเดย. “แมคโครร่วมทุน “กัมพูชา”.” https://www.posttoday.com/economy/news/455931 (Accessed 3/7/2020)

4. สำนักข่าวอีไฟแนนซ์ไทย. “CP ALL คว้าแฟรนไชส์ “เซเว่นฯ” กัมพูชา-เล็งปิดดีล สปป.ลาว.” https://www.efinancethai.com/HotNews/hotnewsmain.aspx?release=y&name=h_070520h (Accessed 3/7/2020)

5.ข่าวหุ้นธุรกิจออนไลน์. “SCG จับมือ “บุญถาวร” ตั้ง บ.ร่วมทุนรุกธุรกิจค้าปลีกในประเทศกัมพูชา.” https://www.kaohoon.com/content/341048 (Accessed 3/7/2020)

6.Positioning. “ตลาดเพื่อนบ้านคึกคัก “บิ๊กซี” ปี 2563 ลงทุน 1,500 ล้าน ระดมเปิดสาขา กัมพูชา-ลาว-เวียดนาม.” https://positioningmag.com/1255880 (Accessed 3/7/2020)

7. ประชาชาติธุรกิจ. “ไขรหัสลับ...บิ๊กซี จิ๊กซอว์ยึดค้าปลีก CLMV.” https://www.prachachat.net/marketing/news-399363 (Accessed 3/7/2020)

8.PTTOR. “เกี่ยวกับ OR/ธุรกิจต่างประเทศ.” https://www.pttor.com/content.aspx?c=jCgs9ApCLxvX2jkIL3RmUQ%3D%3D (Accessed 3/7/2020)

9. ประชาชาติธุรกิจ. “ปตท. รุกปั๊มน้ำมันเพื่อนบ้าน ชู “จิฟฟี่” หัวหอกลุยค้าปลีกดึงลูกค้า.” https://www.prachachat.net/prachachat-top-story/news-54 (Accessed 3/7/2020)

10. DITP. “เจาะลึกสถานการณ์ธุรกิจค้าปลีกในกัมพูชา.” https://www.ditp.go.th/ditp_web61/article_sub_view.php?filename=contents_attach/560914/560914.pdf&title=560914&cate=562&d=0 (Accessed 3/7/2020)

11.สำนักงานส่งเสริมการค้าในต่างประเทศ ณ กรุงพนมเปญ. “การค้าออนไลน์ข้ามพรมแดน ประเทศกัมพูชา.” https://www.ditp.go.th/contents_attach/563563/563563.pdf (Accessed 3/7/2020)

12.ADB. “Economic indicators for Cambodia.” https://www.adb.org/countries/cambodia/economy (Accessed 3/7/2020)

13. DITP. “Big C บุกตลาดประเทศเพื่อนบ้าน.” https://www.ditp.go.th/ditp_web61/article_sub_view.php?filename=contents_attach/565555/565555.pdf&title=565555&cate=562&d=0 (Accessed 21/7/2020)