เรื่อง: เผ่าจ้าว กำลังใจดี

Hi-Lights:

• เมื่อเกย์ตกลงใจว่าจะเป็นคนร้องบันทึกเสียง “What’s Going On” เขาก็ตั้งใจว่านับต่อจากนี้ เขาจะไม่ร้องเพลงอย่างที่คนอื่นอยากให้ร้อง จะไม่เป็นอย่างที่คนอื่นอยากให้เป็นเหมือนในอดีต “What’s Going On” จะเป็นแรงผลักดันให้เขาเป็นเพียงสิ่งเดียวนั่นคือ “ตัวของตัวเอง”
• และเพลงที่ร่ำร้องถึงความจริงที่หลายคนคิดว่าไม่ขายเอาเสียเลยของเกย์นี้ ในที่สุด ก็ทำให้ผู้บริหารโมทาวน์หลายคนคิดผิด เพราะมันประสบความสำเร็จอย่างสูง ทั้งความสำเร็จเชิงขยายที่กลายเป็นเพลงฮิตทั่วอเมริกาก่อนจะกลายเป็นเพลงฮิตในอีกหลายๆ ประเทศ และความสำเร็จเชิงลึกที่มันขับเคลื่อนสังคมให้ตั้งคำถามถึงท่าทีของประเทศมหาอำนาจที่มีต่อสงครามเวียดนาม จน “What’s Going On” จะกลายเป็นซาวนด์แทร็กประกอบการต่อต้านสงครามเวียดนามอย่างเป็นทางการไปโดยปริยาย

​หนึ่งในเพลงที่มักจะถูกพูดถึงอยู่เสมอ เมื่อมีการพยายามนำเสนอความจริง (หรืออย่างน้อยคนที่นำเสนอนั้นก็เชื่อว่ามันเป็นความจริง) แต่อย่าเข้าใจผิดว่ามันเป็นเพลงร็อคอันเกรี้ยวกราดซึ่งพร้อมจะขับเคลื่อนมวลชน และไม่ใช่แม้กระทั่งเพลงโฟล์กที่ขับขานเรื่องราวแบบเปลือยๆ ดิบๆ ออกมา

ตรงกันข้าม เพลงที่ว่านั้นกลับเป็นเพลงโซล-อาร์แอนด์บี ที่นุ่มนวลสวยงาม ที่ใครจะไปเชื่อว่าในความอ่อนหวานเศร้าสร้อยของดนตรีโซลนั้นจะถ่ายทอดความจริงที่ทรงพลังยิ่งกว่าอะไรทั้งหมดได้ แต่มันก็เป็นไปได้ถ้าหากเพลงนั้นคือ “What’s Going On” เพลงคลาสสิกในปี 1971 ของศิลปินที่ได้ชื่อว่าเป็นราชาแห่งเพลงโซล- มาร์วิน เกย์ (Marvin Gaye)

​คำถามคือว่าเพราะอะไรเพลงอ่อนช้อยอย่าง“What’s Going On” จึงกลายเป็นเพลงมหัศจรรย์ที่มีบทบาทสำคัญของโลก?

คำตอบคือเพราะเหตุการณ์สำคัญที่นำมาซึ่งความขัดแย้งต่างๆ บนโลกใบนี้นั้นล้วนมีองค์ประกอบที่เหมือนกันคือมีคู่ขัดแย้ง และไม่ว่าความขัดแย้งนั้นจะเกิดจากอะไรก็ตาม อาจเป็นแค่น้ำผึ้งหยดเดียวจากรังผึ้งหรือใหญ่โตระดับจรวดขีปนาวุธ คู่ขัดแย้งก็ล้วนเชื่อว่าฝ่ายของตนถือความจริงเอาไว้ (ไม่ว่ามันจะจริง จริงไหม จริงเท่าไร หรือจริงในทัศนะของใคร) และพยายามนำเสนอความจริงนั้นออกมา

ช่วงเวลาเหล่านั้นเอง “What’s Going On” จะค่อยๆ เผยเสียงอันแผ่วเบาออกมา เผื่อป่าวร้องเรียก ขอความเข้าใจและฟังความจริงจากฝ่ายตน

ย้อนกลับไปดูต้นกำเนิดของมันเองก็ไม่ต่างอะไรจากเรื่องราวของคนที่ใช้มัน กล่าวคือ “What’s Going On” ก็เป็นเพลงที่ต่อสู้เพื่อตัวเองในฐานะเพลงโซล อาร์แอนด์บี ที่มีนัยยะเกี่ยวกับสังคมและการเมือง ซึ่งในตอนนั้นเพลงที่พูดเรื่องราวแบบนี้จะไม่ได้รับการสนับสนุนจากตราแผ่นเสียงทั้งหลาย เพราะเพลงโซล อาร์แอนด์บี ถูกวางบทบาทไว้แค่การเป็นบทเพลงเพื่อจรรโลงจิตใจ เป็นไปไม่ได้เลยที่มันจะพูดเรื่องหนักๆ

แต่มาร์วิน เกย์และ “What’s Going On” ก็ต่อสู้เพื่อวงการเพลงโซล เพื่อร้องขอสิทธิ์ในการเล่าเรื่องรับใช้สังคมเช่นเดียวกับเพลงแบบอื่นๆ บ้าง บางทีการที่เขาได้รับยกย่องว่าเป็นราชาแห่งวงการเพลงโซล ก็อาจเป็นเพราะเหตุผลนี้มากกว่าการมีเพลงฮิต หรือมีเพลงเพราะมากกว่าใคร

​แต่แท้จริงแล้ว เกย์ ก็ยังไม่ใช่ผู้ให้กำเนิด “What’s Going On” เพราะบุพการีของมันจริงๆ คือ โรนัลโด เบนสัน (Ronaldo Benson) หนึ่งในสมาชิกวงประสานเสียง The Four Tops ในปี 1970 ขณะที่เบนสันเสร็จสิ้นการทัวร์ร่วมกับวง The Four Tops เขาจับความรู้สึกผิดหวังของคนหนุ่มสาวอเมริกัน ต่อท่าทีของสหรัฐอเมริกาที่เพิกเฉยต่อการประท้วงต่อต้านการเข้าร่วมสงครามเวียดนาม เขาผิดหวังที่ประเทศของเขาเดินหน้าใฝ่หาสงครามโดยไม่ฟังเสียงเรียกร้องของคนในประเทศ ความคิดทั้งหมดนี้จุดประกายความคิดให้เขาเขียนเพลงนี้ขึ้นมา โดยเฉพาะท่อนที่ว่า “Picket lines, picket signs” นั้นเบนสันตั้งใจวิพากษ์ปฏิกิริยาของเจ้าหน้าที่ตำรวจที่มีต่อผู้ประท้วงโดยตรง

​เมื่อเขียนเสร็จเขานำเพลงนี้ไปให้เพื่อนร่วมวงฟัง สมาชิกที่เหลือส่ายหัวทันทีเพราะรู้ดีว่าโมทาวน์ตราแผ่นเสียงต้นสังกัดนั้นไม่เห็นดีเห็นงามกับเพลงที่สุ่มเสี่ยงต่อการถูกวิพากษ์วิจารณ์แน่ๆ และแฟนๆ ของวงก็คงต้องการเพลงที่จับอารมณ์รักๆ ใคร่ๆ อย่างที่เคยมามากกว่า “What’s Going On” มีแต่จะทำให้พวกเขาสูญเสียแฟนเพลงไป

​หนึ่งปีให้หลังเบนสัน ได้มาพบกับเกย์ ผู้กำลังผิดหวังในชีวิต ทั้งอาชีพศิลปินที่เขาเพิ่งสูญเสียแทมมี่ เทอร์เรล (Tammi Terrell) เพื่อนรักที่ร่วมงานกับเขาในฐานะในศิลปินคู่ การจากไปของทาร์เรลทำให้เกย์ไม่อยากร้องเพลงอีกต่อไป แถมพอเบนเข็มไปเล่นอเมริกันฟุตบอลเป็นอาชีพ เขาก็สอบตกในการคัดตัว ในวัย 31 ปี มาร์วิน เกย์สูญสิ้นทุกสิ่งทุกอย่าง เขาไม่มีแรงจูงใจมากพอที่จะทำอะไรเป็นชิ้นเป็นอัน จนกระทั่งได้พบกับเบนสัน จนกระทั่งได้พบกับ “What’s Going On”

​เกย์ประทับใจในพลังของเพลงที่เบนสันเขียนเอาไว้ แม้จะเป็นเพียงโครงร่างที่ยังไม่สมบูรณ์ เขาจึงอาสาช่วยเบนสัน และนักดนตรีอีกคนชื่ออัล คลีฟแลนด์ (Al Cleveland) ทำเพลงนี้จนสมบูรณ์ ตอนแรกเกย์คิดว่าเพลงนี้น่าจะให้วง The Originals ขับร้อง แต่เบนสันและคลีฟแลนด์ยืนยันเสียงแข็งว่าคนเดียวที่จะร้องเพลงนี้ได้ก็คือตัวเขาเอง

​เมื่อเกย์ตกลงใจว่าจะเป็นคนร้องบันทึกเสียง “What’s Going On” เขาก็ตั้งใจว่านับต่อจากนี้ เขาจะไม่ร้องเพลงอย่างที่คนอื่นอยากให้ร้อง จะไม่เป็นอย่างที่คนอื่นอยากให้เป็นเหมือนในอดีต “What’s Going On” จะเป็นแรงผลักดันให้เขาเป็นเพียงสิ่งเดียวนั่นคือ “ตัวของตัวเอง”

​“What’s Going On” และเกย์มีปัญหาทันทีกับการเกิดใหม่ทางอาชีพศิลปิน เมื่อแบร์รี่ กอร์ดี้ (Berry Gordy) และสโมคกี้ โรบินสัน (Smoky Robinson) หนึ่งในสองผู้บริหารโมทาวน์คัดค้านและให้เหตุผลว่าเพลงนี้ไม่ขายและอันตรายเกินไป แต่เกย์ก็ประกาศว่าเขาจะไม่ออกอัลบั้ม ไม่ทำอะไรอีกเลยถ้าเขาไม่ได้บันทึกเสียง “What’s Going On” และนำมันมาเป็นชื่ออัลบั้มสำคัญของโลกอีกชุดหนึ่งนั่นคืออัลบั้ม “What’s Going On” ในปี 1971

และเพลงที่ร่ำร้องถึงความจริงที่หลายคนคิดว่าไม่ขายเอาเสียเลยของเกย์นี้ ในที่สุด ก็ทำให้ผู้บริหารโมทาวน์หลายคนคิดผิด เพราะมันประสบความสำเร็จอย่างสูง ทั้งความสำเร็จเชิงขยายที่กลายเป็นเพลงฮิตทั่วอเมริกาก่อนจะกลายเป็นเพลงฮิตในอีกหลายๆ ประเทศ และความสำเร็จเชิงลึกที่มันขับเคลื่อนสังคมให้ตั้งคำถามถึงท่าทีของประเทศมหาอำนาจที่มีต่อสงครามเวียดนาม จน “What’s Going On” จะกลายเป็นซาวนด์แทร็กประกอบการต่อต้านสงครามเวียดนามอย่างเป็นทางการไปโดยปริยาย

ที่สำคัญ “What’s Going On” พาเกย์ และโมทาวน์กลับมาแจ้งเกิดอีกครั้ง เกย์ในฐานะราชาเพลงโซล และโมทาวน์ในฐานะตักศิลาของวงการเพลงโซลและอาร์แอนด์บีสำคัญของโลกมาจนปัจจุบันนี้

​ความจริงที่ “What’s Going On” ร่ำร้องออกมาจึงทำหน้าที่สมบูรณ์ของมันเอง กล่าวคือมันขายความเรียกร้องต่อการแสวงหาความจริงของคนที่ต้องการ มันทำให้คนที่เชื่อความจริงอีกด้านต้องหยุดคิด

​ว่าที่แท้จริงมันเกิดอะไรขึ้น เหมือนที่เกย์ร้องเอาไว้

คุณค่าของ “What’s Going On” จึงไม่ใช่แค่บอกว่าความจริงคืออะไรหรอก แต่ที่มันทำก็คือการพยายามร้องขอความเข้าใจและฟังความจริงจากฝ่ายร้องขอบ้างเท่านั้นเอง

เนื้อเพลง What’s Going On

Mother, mother

There's too many of you crying

Brother, brother, brother

There's far too many of you dying

You know we've got to find a way

To bring some lovin' here today

Father, father

We don't need to escalate

You see, war is not the answer

For only love can conquer hate

You know we've got to find a way

To bring some lovin' here today

Picket lines and picket signs

Don't punish me with brutality

Talk to me, so you can see

Oh, what's going on

What's going on

Ya, what's going on

Ah, what's going on

In the mean time

Right on, baby

Right on, Right on

Father, father, everybody thinks we're wrong

Oh, but who are they to judge us

Simply because our hair is long

Oh, you know we've got to find a way

To bring some understanding here today

Oh, Picket lines and picket signs

Don't punish me with brutality

Talk to me

So you can see

What's going on

Ya, what's going on

Tell me what's going on

I'll tell you what's going on - Uh

Right on baby

Right on baby

ฟังเพลง “What’s Going On”

https://www.youtube.com/watch?v=H-kA3UtBj4M