หลายๆ ครอบครัวที่รุ่นคุณพ่อคุณแม่มีธุรกิจครอบครัวหลายบริษัทอาจจะเคยพบเจอปัญหา หรือมีความกังวลเรื่องความไม่เท่าเทียมในการส่งต่อทรัพย์สิน หรือส่งต่ออำนาจในการบริหารธุรกิจที่แตกต่างกันให้แก่ลูกหลาน เช่น ลูกสาวคนแรกได้รับมอบหมายให้ดูแลธุรกิจโรงพิมพ์ ในขณะที่ลูกสาวคนที่สองได้รับมอบหมายให้ดูแลธุรกิจโรงแรม ซึ่งในเวลาต่อมาธุรกิจโรงพิมพ์อาจจะทำกำไรได้ไม่ดีเท่ากับธุรกิจโรงแรม จนอาจจะทำให้ทายาทรู้สึกน้อยใจ รู้สึกไม่เป็นธรรม และเกิดความขัดแย้งในครอบครัวในที่สุด วันนี้ผมจะมาแนะนำหนึ่งตัวช่วยที่มีความสำคัญ ซึ่งนิยมใช้กันแพร่พลายในวงการ Family Wealth Planning เพื่อรวบรวมทรัพย์สิน และส่งต่อความมั่งคั่งของกลุ่มครอบครัว รวมทั้งยังสามารถช่วยลดข้อขัดแย้งในกลุ่มครอบครัวได้อีกด้วย นั่นก็คือ Family Holding Company บทความนี้เรามาติดตามกันนะครับว่า Family Holding Company คืออะไร และประโยชน์ของ Family Holding Company มีอะไรบ้าง

_{ดร.สาธิต ผ่องธัญญา ผู้อำนวยการอาวุโส Estate Planning And Family Office ธนาคารไทยพาณิชย์}

Family Holding Company เป็นบริษัทจำกัดทั่วไปที่จัดตั้งขึ้นภายใต้หลักกฎหมายหุ้นส่วนและบริษัท โดยไม่มีการประกอบธุรกิจโดยตรงเหมือนอย่าง Operating Company หรือ Trading Company หลักการของ Family Holding Company ก็คือจะต้องถือครองทรัพย์สินที่มีความสำคัญของธุรกิจครอบครัว เช่น ถือหุ้นในบริษัทอื่น เป็นเจ้าของอสังหาริมทรัพย์/ทรัพย์สินที่มีความสำคัญของธุรกิจครอบครัว เป็นต้น รูปแบบการจัดโครงสร้างสำหรับ Family Holding Company มีหลากหลายรูปแบบซึ่งทนายความหรือผู้ที่มีความเชี่ยวชาญสามารถจัดโครงสร้างของ Family Holding Company ให้เหมาะสมกับแต่ละธุรกิจครอบครัว โดยทั่วไป Family Holding Company จะทำหน้าที่รวบรวมทรัพย์สินที่มีความสำคัญของกลุ่มครอบครัวไว้ที่ Family Holding Company เช่น ถือหุ้นใน Operating Company และผู้ถือหุ้นใน Family Holding Company ก็คือสมาชิกของกลุ่มครอบครัวนั่นเองครับ

Family Holding Company เหมาะกับธุรกิจครอบครัวแบบใด?

ในกรณีที่ธุรกิจครอบครัวมีเพียง Operating Company บริษัทเดียวและมีจำนวนสมาชิกของครอบครัวเพียงไม่กี่ท่าน เช่น ธุรกิจครอบครัวดังกล่าวทำธุรกิจร้านอาหารเพียงร้านเดียว การจัดตั้ง Family Holding Company ก็อาจจะยังไม่มีความจำเป็น เพราะการจัดตั้ง Family Holding Company ขึ้นมาก็จะมีต้นทุนในด้านการบริหารจัดการที่เพิ่มขึ้น เช่นค่าทำบัญชี ค่าสอบบัญชี ค่าทนายความ เป็นต้น แต่หากต่อมาธุรกิจครอบครัวดังกล่าวได้ขยายกิจการมากขึ้นมีกิจการร้านอาหารหลายสาขา และประกอบธุรกิจเพิ่มโดยการทำธุรกิจอสังหาริมทรัพย์ ธุรกิจโรงแรม ธุรกิจบริการท่องเที่ยว ธุรกิจ Apartment ซึ่งแต่ละธุรกิจก็จะมีความแตกต่างกันในด้านการบริหารและในแง่ของภาษี ดังนั้นการแยกบริษัทเพื่อประกอบแต่ละธุรกิจก็จะมีผลดี และช่วยลดความเสี่ยงในกรณีที่ธุรกิจใดธุรกิจหนึ่งไม่ประสบความสำเร็จ ก็จะได้ไม่ไปกระทบกับการประกอบธุรกิจอื่น นอกจากนี้ การที่มีหลาย Operating Company และจะให้สมาชิกในครอบครัวเข้าไปถือหุ้นในแต่ละ Operating Company ก็อาจจะไม่สะดวกหรือเกิดความไม่เท่าเทียมกันขึ้นไม่ว่าจะในเรื่องของอำนาจบริหาร ผลตอบแทน รวมทั้งสมาชิกในครอบครัวแต่ละท่านก็อาจจะไม่ได้มีความถนัดในทุกๆ ธุรกิจที่มีอยู่ เพื่อลดความขัดแย้งของสมาชิกในครอบครัวการจัดตั้ง Family Holding Company ขึ้นมาโดยให้สมาชิกของกลุ่มครอบครัวถือหุ้นใน Family Holding Company ก็อาจจะเป็นคำตอบในเรื่องนี้ได้ ดังนั้น Family Holding Company อาจจะเหมาะกับครอบครัวที่มีธุรกิจหลากหลายภายใต้การบริหารงานที่แยกออกมาหลายบริษัท โดย Family Holding Company จะมีหน้าที่ไปถือหุ้นในแต่ละบริษัทในสัดส่วนข้างมากหรืออาจจะใกล้เคียง 100% และอาจให้สมาชิกครอบครัวท่านที่มีความเชี่ยวชาญหรือมีความสำคัญในธุรกิจถือหุ้นส่วนน้อยเพื่อเป็นแรงจูงใจในการบริหารธุรกิจ นอกจาก Family Holding Company จะเป็นตัวช่วยที่ใช้ในการรวบรวมทรัพย์สินและส่งต่อความมั่งคั่งของกลุ่มครอบครัวแล้ว ก็ยังมีประโยชน์อีกหลายประการนะครับ เช่น

· ประโยชน์ทางด้านภาษีอากร – โดยปกติหากมีแค่บริษัท Operating Company เพียงบริษัทเดียว เมื่อมีการจ่ายเงินปันผลให้แก่ผู้ถือหุ้นที่เป็นบุคคลธรรมดา บริษัท Operating Company ดังกล่าวก็จะมีหน้าที่หัก ณ ที่จ่ายในอัตราร้อยละ 10 แต่ถ้าหากมี Family Holding Company มาถือหุ้นใน Operating Company ไม่น้อยกว่าร้อยละ 25 ของหุ้นที่มีสิทธิออกเสียง เมื่อมีการจ่ายเงินปันผลจาก Operating Company ไป Holding Company ก็จะไม่ต้องหัก ณ ที่จ่ายเพราะถือว่าลดผลกระทบของภาระภาษีที่ซ้ำซ้อน โดยจะไปเก็บภาษีหัก ณ ที่จ่ายตอน Family Holding Company จ่ายเงินปันผลให้แก่สมาชิกของครอบครัวแทน แต่อย่างไรก็ดีการทำธุรกิจอาจจะต้องมีการใช้เงินเพื่อลงทุนหรือต่อยอดเพิ่มเติม ดังนั้น Family Holding Company อาจจะใช้เงินกำไรบางส่วนเพื่อลงทุนหรือต่อยอดการประกอบธุรกิจแทนการจ่ายเงินปันผลให้แก่สมาชิกของครอบครัว วิธีนี้ก็จะทำให้ลดภาระภาษีในภาพรวมของธุรกิจครอบครัวได้

· ประโยชน์ในการลดความเสี่ยงทางด้านกฎหมาย – สำหรับในกรณีที่สมาชิกครอบครัวอาจจะไม่ได้เชี่ยวชาญในบางธุรกิจก็อาจจะพิจารณาแต่งตั้งผู้เชี่ยวชาญเป็นตัวแทนของบริษัททำหน้าที่เป็นผู้บริหาร/กรรมการของบริษัท เพราะตัวแทนของบริษัทก็จะมีหน้าที่และความรับผิดตามขอบที่กฎหมายได้กำหนดไว้ ต่อมาเมื่อสมาชิกของครอบครัวมีความรู้ ความเชี่ยวชาญ ก็อาจจะแต่งตั้งท่านนั้นเป็นตัวแทนของบริษัทได้ รวมทั้งการใช้ Family Holding Company เป็นที่เก็บรวบรวมทรัพย์สินที่มีความสำคัญต่อธุรกิจครอบครัวซึ่งก็อาจจะรวมถึงทรัพย์สินที่ Operating Company ใช้ในการประกอบธุรกิจ เช่น ที่ดิน อาคาร ในเรื่องนี้ก็จะช่วยลดความเสี่ยงจากการถูกฟ้องร้องจากเจ้าหนี้ของ Operating Company ได้อีกด้วย

· ประโยชน์ในด้านการให้ความช่วยเหลือด้านการเงิน – เราสามารถใช้ Family Holding Company เป็นเสมือนกงสีของครอบครัวที่จะให้ความช่วยเหลือทางด้านการเงินแก่สมาชิกในครอบครัวในรูปแบบการกู้ยืมเงิน ให้กู้แก่บริษัท Operating Company เพราะการใช้ Family Holding Company มีความโปร่งใส มีหลักฐานให้สมาชิกของครอบครัวสามารถตรวจสอบได้ เมื่อสามารถตรวจสอบได้ก็จะช่วยลดข้อพิพาทระหว่างสมาชิกในครอบครัวได้เป็นอย่างดี

สำหรับท่านที่มีความสนใจในเรื่อง Family Holding Company ก็ยังมีเรื่องเอกสารทางกฎหมายที่มีความสำคัญ คือ ข้อบังคับบริษัท และ สัญญาระหว่างผู้ถือหุ้น ที่ควรศึกษาเพิ่มเติม เพราะเอกสารดังกล่าวมีความสำคัญเป็นอย่างมาก และช่วยให้ Family Holding Company มีความเข้มแข็งและสามารถใช้เป็นเครื่องมือที่มีประสิทธิผลในการวางแผนและส่งต่อความมั่งคั่ง ทางธนาคารไทยพาณิชย์ จำกัด (มหาชน) ก็มีทีมที่ปรึกษาให้คำแนะนำในด้านนี้สำหรับกลุ่มลูกค้า Wealth เพื่อช่วยให้ลูกค้าของธนาคารมีความมั่นใจว่าจะสามารถส่งต่อความมั่งคั่งไปยังรุ่นสู่รุ่นได้อย่างยั่งยืนครับ

ลูกค้า SCB PRIVATE BANKING ที่สนใจในเรื่องบริหารสินทรัพย์ครอบครัวเพื่อส่งต่อความมั่งคั่งจากรุ่นสู่รุ่น สามารถติดต่อ Wealth Planning and Family Office Division ของธนาคารไทยพาณิชย์ จำกัด (มหาชน) ได้ที่อีเมล  familyofficeteam@scb.co.th หรือ ติดต่อ RM ของท่าน