เรื่อง: พรี่หนอม TAXBugnoms

Hi-Light:

• ตอนส่งมอบรางวัล ผู้จ่ายต้องมีการหักภาษี ณ ที่จ่ายไว้ 5% ซึ่งกฎหมายกำหนดไว้ในข้อ 9 ของ ทป.4/2528
• ตอนยื่นภาษีประจำปี ตัวผู้มีเงินได้ ต้องเอารายได้ส่วนนี้มายื่นภาษีเป็นรายได้ของตัวเอง โดยถือเป็นเงินได้ประเภทที่ 8 ตามกฎหมาย และคำนวณภาษีเงินได้บุคคลธรรมดาต่อไป

"น้องปลายฟ้า" หนูน้อยผู้โชคดีจากการโหวตตั้งชื่อ "หลินปิง" คว้าเงินพร้อมรางวัลรถเก๋งมูลค่ากว่า 1.6 ล้านบาท กำลังเผชิญวิบากกรรมถูก "สรรพากร" ยื่นโนติสเรียกเก็บภาษีอีกกว่า 2.1 แสนบาท ยายโวยลั่นไม่เข้าใจว่าทำไมต้องเสียภาษีถึง 2 ต่อ…

ถ้าใครได้อ่านพาดหัวข่าวแบบนี้ เชื่อเลยว่าหัวใจที่มีต้องรู้สึกเจ็บปวดอย่างแน่นอน เพราะดูเหมือนกรมสรรพากรจะไปรังแกเด็กซะอย่างนั้น ทำไมถึงใจร้ายใจดำมาเก็บภาษีเสียได้

แต่ถ้าเรามองให้ดีและแจกแจงเรื่องนี้ออกมาตามหลักการของกฎหมาย จะเห็นว่ามันมีความรู้มากมายซ่อนอยู่ และเราสามารถดูเป็นตัวอย่างการคิดได้แบบนี้เลยล่ะครับ

1. เงินรางวัลที่ได้ ต้องเสียภาษีไหม?

สิ่งแรกที่เราควรตั้งคำถาม คือ เงินรางวัลที่ได้มา เราต้องเสียภาษีแบบไหนอย่างไร ซึ่งเงินรางวัลแบบนี้ กฎหมายจะกำหนดไว้ตามนี้ คือ

1. ตอนส่งมอบรางวัล ผู้จ่ายต้องมีการหักภาษี ณ ที่จ่ายไว้ 5% นั่นคือ ถ้าเงินรางวัล 1.6 ล้านบาท ก็ต้องถูกหักภาษี ณ ที่จ่ายไว้ในอัตรา 5% หรือ 80,000 บาท ซึ่งกฎหมายกำหนดไว้ในข้อ 9 ของ ทป.4/2528 นั่นเองครับ
2. ตอนยื่นภาษีประจำปี ตัวผู้มีเงินได้ ต้องเอารายได้ส่วนนี้มายื่นภาษีเป็นรายได้ของตัวเอง โดยถือเป็นเงินได้ประเภทที่ 8 ตามกฎหมาย และคำนวณภาษีเงินได้บุคคลธรรมดาต่อไป

2. น้องปลายฟ้า มีหน้าที่ต้องเสียภาษีไหม?

เรามักแย้งในใจว่า น้องปลายฟ้ายังเด็กอยู่ แต่ในเรื่องของกฎหมายนั้นไม่มีคำว่า เด็ก หรือ ผู้ใหญ่ มีแต่คำว่า ‘ผู้มีเงินได้’ ดังนั้น ถ้าน้องปลายฟ้าเป็นผู้มีเงินได้ น้องปลายฟ้าก็ต้องมีหน้าที่เสียภาษีเงินได้บุคคลธรรมดาเช่นเดียวกัน

ดังนั้น น้องปลายฟ้าจะต้องนำเงินรางวัลจำนวน 1.6 ล้านบาท มายื่นภาษีให้ถูกต้องต่อไป ซึ่งวิธีการคำนวณภาษีนั้นก็ไม่ได้ซับซ้อนอะไรเลย เพียงแค่คำนวณจาก 2 วิธีนี้ คือ

วิธีเงินได้สุทธิ = (รายได้ - ค่าใช้จ่าย - ค่าลดหย่อน) x อัตราภาษี ซึ่งถ้าไม่รู้อะไรเลย การคำนวณน่าจะออกมาเป็นแบบนี้ครับ คือ

• รายได้ = 1,600,000 บาท
• ค่าใช้จ่าย (กรณีนี้ต้องหักตามจริง แต่เงินรางวัลก็ไม่มีค่าใช้จ่ายอยู่แล้ว) = 0
• ค่าลดหย่อน (กรณีนี้มีค่าลดหย่อนส่วนตัวอย่างเดียว) = 60,000 บาท
• เงินได้สุทธิที่ได้ คือ 1,540,000 บาท คิดเป็นภาษี 250,000 บาท

วิธีเงินได้พึงประเมิน = รายได้ x 0.5%

• รายได้ = 1,600,000 บาท  x 0.5% = 8.000
• เมื่อเปรียบเทียบทั้งสองวิธี จะเลือกวิธีที่คำนวณภาษีได้สูงกว่า ดังนั้นคือวิธีแรกที่คำนวณได้ทั้งหมด 250,000 บาท

เมื่อได้จำนวนภาษีแล้ว มาดูกันต่อจะเห็นว่ากรณีนี้ถูกหักภาษี ณ ที่จ่ายไว้ 80,000 บาท ทำให้ต้องเสียภาษีเพิ่มจำนวน 170,000 บาท

3. ทำไมกรมสรรพากรถึงเรียกภาษีเกินกว่าที่คำนวณได้ ตรงนี้ตอบด้วยเหตุผลง่าย คือ มีเรื่องของเบี้ยปรับ และเงินเพิ่มตามกฎหมาย ที่คิดเพิ่มจากยอดภาษี

• โดยเบี้ยปรับจะคิดในกรณีที่มีการหลีกเลี่ยงภาษี ซึ่งมีโทษสูงสุดคือ 2 เท่า
• ส่วนเงินเพิ่มจะเป็นการคิดดอกเบี้ยจากทางกรมสรรพากรในอัตรา 1.5% ต่อเดือน โดยจำนวนเงินเพิ่มจะสูงสุดไม่เกินจำนวนภาษีที่คำนวณได้

จาก 3 คำถามเบื้องต้น จะทำให้เราตอบได้ว่า จากข่าวที่ว่ามา ถ้ามองกันดูแล้วจะเห็นว่าไม่ได้มีใครผิด เพียงแต่ทางน้องปลายฟ้า ได้รับรางวัลแล้วไม่รู้ว่าตัวเองต้องเสียภาษี ส่วนพี่สรรพากรก็ไม่ได้มาตรวจสอบทันที อาจจะเป็นเพราะระบบการตรวจสอบ หรือ กว่าจะเจอก็สาย ทำให้น้องปลายฟ้าต้องเสียเงินเพิ่มมากขึ้น

แต่สิ่งที่บอกเราทั้งหมดนี้ ยังมีประเด็นที่น่าสนใจอีก และสามารถนำไปวางแผนภาษีได้ เช่น ถ้าคุณยายของน้องอายุเกิน 65 ปี และถ้าหากรางวัลนั้นถูกเปลี่ยนจากชื่อน้องปลายฟ้าเป็นคุณยาย (โดยวิธีการที่ถูกต้อง เช่น ให้การส่งชิงโชครางวัลเป็นชื่อคุณยายทัั้งหมด หรือปรากฎว่าคุณยายเป็นผู้คิดชื่อนี้)  แบบนี้ก็จะทำให้เสียภาษีน้อยลงได้เช่นเดียวกันครับ เพราะคุณยายได้รับสิทธิยกเว้นเงินได้จำนวน 190,000 บาทแรก โดยสามารถเอามาลบออกจากรายได้ 1,600,000 บาทได้ทันที แล้วค่อยคำนวณภาษีใหม่อีกทีหนึ่ง ซึ่งดูคร่าวๆ แล้วก็น่าจะประหยัดไปได้หลายหมื่นบาทเช่นเดียวกัน

มาถึงตรงนี้ สิ่งที่ผมอยากจะย้ำอีกทีว่า ใจความสำคัญของกรณีนี้ไม่ใช่เรื่องของการวางแผนภาษีในขั้นตอนสุดท้าย แต่เป็นการทำความรู้ความเข้าใจอย่างถูกต้องในการได้รับรางวัล เพื่อต่อยอดไว้สำหรับการคิดเรื่องภาษีอื่นๆ ได้อย่างเป็นระบบมากขึ้นครับ

อย่าลืมนะครับว่า ภาษีเป็นเรื่องของกฎหมาย ที่ว่ากันด้วยหลักฐาน

ดังนั้น อย่าทำอะไรตามความรู้สึกนะครับผมมมมม