หากเอ่ยถึงคำว่า “รีไฟแนนซ์” (refinance) ทุกคนคงเข้าใจดีว่า รีไฟแนนซ์คือ การขอสินเชื่อก้อนใหม่มาโปะสินเชื่อก้อนเก่า เพื่อลดดอกเบี้ยให้ต่ำลงและระยะเวลาผ่อนชำระลดลงด้วย

สังเกตเห็นว่าเวลาขอสินเชื่อจากสถาบันการเงิน ในช่วงปีแรกๆ (เช่น 1 – 3 ปีแรก) สถาบันการเงินจะเสนอโปรโมชันเพื่อจูงใจผู้ขอกู้ ด้วยอัตราดอกเบี้ยในระดับต่ำและเป็นแบบคงที่ แต่หลังจากหมดช่วงโปรโมชัน ผู้ขอกู้ต้องจ่ายดอกเบี้ยเป็นแบบลอยตัว ซึ่งมีอัตราดอกเบี้ยที่สูงขึ้น

การรีไฟแนนซ์ ทำได้ทั้งขอสินเชื่อก้อนใหม่จากสถาบันการเงินเดิม หรือขอสินเชื่อจากสถาบันการเงินแห่งใหม่มาจ่ายเงินกู้ก้อนเดิม เช่น ปี 2558 ขอสินเชื่อกับสถาบันการเงิน A และปี 2562 ต้องการรีไฟแนนซ์

กรณีที่ 1 : ขอสินเชื่อก้อนใหม่กับสถาบันการเงิน A เพื่อจ่ายเงินกู้ก้อนเดิม

กรณีที่ 2 : ขอสินเชื่อก้อนใหม่กับสถาบันการเงิน B เพื่อจ่ายเงินกู้ก้อนเดิมของสถาบันการเงิน A

สำหรับการรีไฟแนนซ์ ทำได้ทั้งสินเชื่อที่อยู่อาศัย รีไฟแนนซ์รถยนต์ รถจักรยานยนต์ บัตรเครดิต เป็นต้น  ดังนั้น ก่อนรีไฟแนนซ์ก็ต้องคำนวณว่ามีความคุ้มค่าหรือไม่

ในขั้นแรกต้องเปรียบเทียบอัตราดอกเบี้ยที่ลดลงว่าจะช่วยให้ประหยัดได้มากกว่าค่าใช้จ่ายที่เกิดขึ้นจากการรีไฟแนนซ์หรือไม่ เช่น ค่าจดจำนองหลักประกัน ค่าใช้จ่ายในการประเมินมูลค่าหลักประกัน   ค่าใช้จ่ายเกี่ยวกับการทำประกัน ค่าปรับให้แก่เจ้าหนี้เดิมในกรณีที่ยุติการกู้ก่อนระยะเวลาที่ระบุไว้ในสัญญา

หากพบว่าค่าใช้จ่ายในการดำเนินการสูงหรือเสียเวลามาก แต่ช่วยประหยัดเงินได้น้อยก็ไม่ต้องทำการรีไฟแนนซ์

ตัวอย่าง การเปรียบเทียบค่าใช้จ่ายที่จะเกิดขึ้น และดอกเบี้ยที่ประหยัดได้ เพื่อประเมินเบื้องต้นก่อนตัดสินใจรีไฟแนนซ์ ไม่ว่าจะเป็นการรีไฟแนนซ์ที่อยู่อาศัย รีไฟแนนซ์รถยนต์ หรือบัตรเครดิต

นาย ก ได้กู้เงินซื้อบ้านจากธนาคาร A เป็นเงิน 2,200,000 บาท โดยกู้มาแล้ว 3 ปี ขณะที่เงินต้น คงเหลือ 2,000,000 บาท อัตราดอกเบี้ยที่จ่ายอยู่เดิม คือ 7% โดยนาย ก กำลังตัดสินใจว่าจะรีไฟแนนซ์ ไปธนาคาร B ซึ่งจะคิดดอกเบี้ยคงที่ 3% เป็นเวลา 3 ปี หลังจากนั้นเป็นอัตราดอกเบี้ยลอยตัว (ให้สันนิษฐานว่าหลังจากหมดโปรโมชันแล้ว จะใช้อัตราดอกเบี้ยแบบลอยตัว ซึ่งเท่ากับอัตราดอกเบี้ยของสถาบันการเงินเดิม)

ปัจจุบัน มีตารางสูตรคำนวณ ซึ่งสถาบันการเงินแต่ละแห่งมีให้บริการ เพียงแค่กรอกข้อมูลก็สามารถเปรียบเทียบได้อย่างรวดเร็ว         

ก่อนตัดสินใจรีไฟแนนซ์ ไม่ว่าจะเป็นการรีไฟแนนซ์ที่อยู่อาศัย รีไฟแนนซ์รถยนต์ หรือบัตรเครดิต ในเบื้องต้นต้องเปรียบเทียบอัตราดอกเบี้ยที่จ่ายตลอดอายุสินเชื่อเดิม กับสินเชื่อใหม่ที่จะรีไฟแนนซ์ว่าอันไหนต่ำกว่ากัน นอกจากนี้ให้ดูเงื่อนไขอื่นๆ ประกอบ เช่น การรีไฟแนนซ์รถยนต์หรือบ้าน ให้ดูจำนวนเงินผ่อนต่องวด ระยะเวลาการผ่อน หรือเงื่อนไขบางอย่างจากสถาบันการเงิน

ถัดมา ให้ดูค่าใช้จ่าย ค่าธรรมเนียมของการรีไฟแนนซ์ที่จะต้องจ่ายทั้งหมดว่าเป็นเท่าไหร่ รวมถึงเงื่อนไขการไถ่ถอนสินเชื่อเดิมว่าเป็นอย่างไร เพราะถ้าผิดเงื่อนไขจะต้องเสียค่าปรับด้วย

มาถึงข้อควรดูก่อนตัดสินใจรีไฟแนนซ์ที่อยู่อาศัย รีไฟแนนซ์รถยนต์ หรือบัตรเครดิต คือ การวิเคราะห์ ด้วยการนำค่าใช้จ่ายทั้งหมดมาเปรียบเทียบกับจำนวนดอกเบี้ยทั้งหมดที่จะประหยัดได้ ถ้าดูแล้วเกิดความคุ้มค่าก็ติดต่อสถาบันการเงินเพื่อทำการรีไฟแนนซ์ตามขั้นตอน อาจลองยื่นเอกสารกับสถาบันการเงินเป้าหมายสัก 3 – 4 แห่ง แล้วเลือกรีไฟแนนซ์กับสถาบันการเงินที่ให้วงเงินสูงที่สุด ภายใต้เงื่อนไขการผ่อนชำระและค่าธรรมเนียมที่ใกล้เคียงกัน

แน่นอนการรีไฟแนนซ์ที่อยู่อาศัยหรือรีไฟแนนซ์รถยนต์ ทำเพื่อให้เปิดประโยชน์สูงสุด นั่นคือ ต้นทุนอัตราดอกเบี้ยลดต่ำลงมากที่สุด อย่างไรก็ตาม ก่อนตัดสินใจดำเนินการจะมีรายละเอียด ข้อมูล รวมถึงการเปรียบเทียบ ซึ่งต้องใช้ความละเอียดถี่ถ้วน ถ้าวิเคราะห์ว่ารีไฟแนนซ์แล้วคุ้มค่าก็ต้องทำ แต่ถ้าไม่คุ้มค่าและเสียเวลาก็ใช้สินเชื่อเดิมต่อไป