ผู้ประกอบการ  SMEs ไทย

SMEs ที่ส่งออกไปยังสหรัฐฯ โดนตรงๆ โดยเฉพาะกลุ่ม High Impact ซึ่งพึ่งพารายได้จากสหรัฐ จีน และโลกสูง มีความเสี่ยงสูญเสียส่วนแบ่งการตลาด เช่น สินค้าในหมวดเครื่องใช้ไฟฟ้า อิเล็กทรอนิกส์ ยางพารา ยานยนต์และชิ้นส่วน ซึ่งสินค้าที่ไทยส่งออกไปยังสหรัฐฯ ส่วนใหญ่กระจุกอยู่ในหมวดเหล่านี้ หลายรายการ ไม่ใช่แค่ไทยพึ่งพาตลาดสหรัฐฯสูง แต่ยังโดนเก็บภาษีสูงกว่า “คู่แข่ง” อีกด้วย ทำให้แข่งขันลำบากและมีกำไรลดลง

นอกจากนี้ เมื่อเศรษฐกิจของประเทศคู่ค้าอย่างจีน ญี่ปุ่น หรือในอาเซียนซบเซาเพราะโดนภาษีเหมือนกัน ก็ส่งผลกระทบ “ทางอ้อม” กลับมายังไทย เพราะสินค้าขั้นกลางหรือวัตถุดิบที่เคยขายให้ประเทศเหล่านี้ก็ขายได้น้อยลง

ผู้บริโภค

บางคนอาจคิดว่าเรื่องนี้ไม่เกี่ยวกับเรา แต่ในความเป็นจริง ทุกคนโดนผลกระทบ แบบไม่รู้ตัว เช่น:

• ของใช้บางอย่างอาจแพงขึ้น เพราะต้นทุนการผลิตและการนำเข้าเพิ่มขึ้น 
• สินค้าแบรนด์นอกหายากขึ้น หรือมีให้เลือกน้อยลง เพราะบริษัทต่างชาติเปลี่ยนแผนการนำเข้าสินค้า
• ธุรกิจรายย่อยบางรายอาจต้องปิดกิจการหรือขึ้นราคา เพื่อเอาตัวรอดจากต้นทุนที่พุ่งสูงขึ้น

แล้วเราทำอะไรได้บ้าง?

สำหรับผู้ประกอบการ SMEs

การปรับตัวเป็นหัวใจสำคัญ:

1. กระจายตลาด ลดการพึ่งพาสหรัฐฯ
   มองหาตลาดใหม่ เช่น อินเดีย ตะวันออกกลาง แอฟริกา หรือเพื่อนบ้านอาเซียนที่ยังมีโอกาสเติบโต รวมถึงตลาดออนไลน์ที่ยังไม่เคยเข้าถึงมาก่อน
2. ยกระดับสินค้า ไม่แข่งด้วย “ราคา” อย่างเดียว
   ใช้เทคโนโลยีและนวัตกรรมในการผลิต สร้างจุดเด่นที่คู่แข่งทำไม่ได้ เพิ่มความพิเศษให้สินค้า เช่น สินค้าที่เป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อม สินค้าเฉพาะกลุ่ม (niche market)
3. เตรียมพร้อมและปรับตัวเร็วด้วยข้อมูล
   มีแผนฉุกเฉินสำหรับทุกสถานการณ์ทั้งการขาดแคลนวัตถุดิบ ต้นทุนเพิ่ม ยอดขายตก กระจายแหล่งวัตถุดิบ พึ่งพาซัพพลายเออร์หลายแหล่ง รักษาเงินสดให้เพียงพอ ป้องกันความเสี่ยงเรื่องอัตราแลกเปลี่ยน โดยใช้ Forward Contract กับธนาคาร รวมทั้งติดตามสถานการณ์เศรษฐกิจระหว่างประเทศอยู่เสมอ ใช้ข้อมูลจากภาครัฐหรือแหล่งวิเคราะห์ที่น่าเชื่อถือ เช่น SCB EIC เพื่อประเมินผลกระทบล่วงหน้า
4. เสริมทักษะทีมงาน
   เพิ่มความสามารถของแรงงานและผู้จัดการ เช่น ด้านดิจิทัล โลจิสติกส์ การตลาดออนไลน์ และการเจรจาการค้าระหว่างประเทศ รวมทั้งนำเทคโนโลยีมาใช้ในกระบวนการต่าง ๆ ให้มีประสิทธิภาพมากที่สุด 

สำหรับผู้บริโภค

• ตั้งรับอย่างมีสติ วางแผนการใช้จ่ายให้เหมาะสมและรอบคอบ เช่น เก็บเงินฉุกเฉินให้มากขึ้น ลดการก่อหนี้บริโภค ชะลอการซื้อสินค้าฟุ่มเฟือย อย่างไรก็ตาม อย่าตื่นตระหนก แต่ควรเข้าใจว่า “เศรษฐกิจโลก” เริ่มมีบทบาทในชีวิตเรามากกว่าที่คิด
• กระจายการลงทุนในสินทรัพย์ที่หลากหลาย โดยศึกษาอย่างรอบคอบ พิจารณาความเสี่ยงจากการลงทุน และระวังการเก็งกำไรจากตลาดหุ้นในช่วงที่เศรษฐกิจผันผวน
• เข้าใจกลไกของราคา เมื่อราคาสินค้าบางอย่างสูงขึ้น ไม่ใช่เพราะร้านค้ากำไรเยอะ แต่เกิดจากต้นทุนที่ถูกผลักมาจากระดับนโยบายระหว่างประเทศ หากเป็นไปได้ เลือกซื้อสินค้าไทยคุณภาพดี เพื่อสนับสนุน SMEs ไทยให้รอดจากวิกฤต
• หาโอกาส upskill ตัวเองเพื่ออนาคต เพิ่มทักษะใหม่ ๆ และเตรียมพร้อมปรับตัวอยู่เสมอ

สรุป: วิกฤตนี้ไม่ได้แค่ “แรง” แต่ “เร็ว” ด้วย

นโยบายภาษีของทรัมป์อาจจะอยู่ไกลถึงสหรัฐฯ แต่ส่งผลตรงถึงโต๊ะอาหาร ร้านค้า ไปจนถึงโรงงานและออฟฟิศของ SMEs ไทยทุกแห่ง ไม่ว่าคุณจะเป็นเจ้าของธุรกิจเล็กๆ หรือเป็นผู้บริโภคธรรมดา สิ่งสำคัญคือ “อย่าอยู่นิ่ง” มองหาโอกาสในวิกฤติอยู่เสมอ เพราะในโลกที่เปลี่ยนไว การเข้าใจเกม และปรับตัวให้ทัน คือกุญแจที่ทำให้เรา “อยู่รอด” และ “เติบโต” ไปได้พร้อมกัน ไม่มีพายุลูกไหนที่พัดผ่านไปโดยไม่ทิ้งร่องรอยไว้ แต่เรือที่แข็งแรง และกัปตันที่ชาญฉลาดเท่านั้นที่จะผ่านพายุไปได้อย่างปลอดภัย 

(ข้อมูลจากการบรรยายในหัวข้อ “ศึกภาษีทรัมป์ ถอดบทเรียนและกลยุทธ์สำหรับ SMEs ณ วันที่ 10 เมษายน 2568)