เมียนมาถือเป็นประเทศที่มีบทบาทสำคัญด้านการเกษตรมายาวนาน โดยเฉพาะในฐานะผู้ผลิตและส่งออกพืชตระกูลถั่วรายใหญ่ของโลก ความสำคัญของภาคการเกษตรไม่เพียงสะท้อนผ่านการจ้างงาน หรือปริมาณผลผลิต แต่ยังมีบทบาทเชิงโครงสร้างในการขับเคลื่อนเศรษฐกิจของประเทศอย่างมีนัยสำคัญ

              ตามข้อมูลสถิติจากกระทรวงพานิชย์เมียนมา ปัจจุบันภาคเกษตรกรรมของเมียนมามีสัดส่วนมากกว่า 30% ของผลิตภัณฑ์มวลรวมภายในประเทศ (GDP) โดยพืชตระกูลถั่วนับเป็นกลุ่มสินค้าหลักรองจากข้าว ด้วยพื้นที่เพาะปลูกกว่า 10 ล้านเอเคอร์ หรือคิดเป็นมากกว่า 20% ของพื้นที่เกษตรกรรมทั้งหมดทั่วประเทศ โดยแหล่งเพาะปลูกสำคัญส่วนใหญ่ตั้งอยู่บริเวณแม่น้ำเอยาวดีและพื้นที่สามเหลี่ยมปากแม่น้ำ ซึ่งเป็นเขตที่มีความอุดมสมบูรณ์สูง สะท้อนให้เห็นว่าพืชตระกูลถั่วนั้นมีศักยภาพในการส่งออกที่สามารถต่อยอดสู่การพัฒนาเศรษฐกิจและการลงทุนของประเทศได้ในระยะยาว

              โดยชนิดถั่วหลักที่ได้รับการเพาะปลูกและส่งออกในปริมาณสูง ได้แก่ ถั่วดำ ถั่วมะแฮะ และถั่วเขียว ครอบคลุมพื้นที่เพาะปลูกรวมกันกว่า 72% ของพื้นที่ปลูกถั่วทั้งหมด 

            ข้อมูล ณ เดือนกรกฎาคม ปีงบประมาณ 2567–2568 ระบุว่า เมียนมามีการส่งออกพืชตระกูลถั่วรวมมากกว่า 775,290 ตัน คิดเป็นมูลค่าประมาณ 669.89 ล้านดอลลาร์สหรัฐ สะท้อนให้เห็นถึงน้ำหนักทางเศรษฐกิจของสินค้าเกษตรกลุ่มนี้ ทั้งในเชิงรายได้และการค้าระหว่างประเทศ

            ตลาดส่งออกหลักของเมียนมาได้แก่ อินเดีย จีน รวมถึงยุโรปที่มีความต้องการถั่วเขียวเพิ่มขึ้นต่อเนื่อง สร้างรายได้จากการส่งออกในช่วง 1–1.5 พันล้านดอลลาร์สหรัฐต่อปี หรือคิดเป็นประมาณ 38% ของมูลค่าการส่งออกสินค้าเกษตรทั้งหมดของประเทศ

              ทั้งนี้ เมื่อวันที่ 18 มิถุนายน 2564 เมียนมาและอินเดียได้ลงนามในบันทึกความเข้าใจแบบรัฐต่อรัฐ (G-to-G Agreement) ซึ่งระบุให้อินเดียนำเข้าถั่วดำจำนวน 250,000 ตัน และถั่วแระ 100,000 ตัน ต่อปี เป็นระยะเวลา 5 ปี ต่อเนื่องจนถึงปีงบประมาณ 2569

            นอกจากนี้ สมาคมผู้ค้าเมล็ดพืช ถั่ว ข้าวโพด และงาแห่งเมียนมา (Myanmar Pulses, Beans, Maize and Sesame Seeds Merchants Association: MPBMA) ได้ตั้งเป้าการส่งออกถั่วให้ได้มากถึง 2 ล้านตัน ภายในปี 2569 

การเปิดกว้างสู่การลงทุนสำหรับนักลงทุนต่างชาติ

              เพื่อส่งเสริมการผลิตและการส่งออกระหว่างประเทศ กระทรวงพาณิชย์เมียนมาได้อนุญาตให้บริษัทต่างชาติสามารถส่งออก 8 กลุ่มสินค้าท้องถิ่น โดยเฉพาะ “สินค้าเกษตรแปรรูป” ซึ่งรวมถึงสินค้าอย่าง ข้าว ถั่ว ข้าวโพด งา ฯลฯ โดยผู้ประกอบการต่างชาติต้องแสดงเอกสารประกอบการขอใบอนุญาตส่งออก อาทิ

• หนังสือรับรองจากหน่วยงานกำกับ (เช่น สำนักงานอาหารและยาเมียนมา)
• เอกสารแสดงการโอนเงินลงทุนจากต่างประเทศขั้นต่ำ 3 ล้านดอลลาร์
• เอกสารแสดงการมีสถานที่เก็บสินค้า
• เอกสารการเป็นสมาชิกของสมาพันธ์ข้าวเมียนมา (MRF : Myanmar Rice Federation)

              การที่เมียนมาเปิดเสรีให้บริษัทต่างชาติสามารถเข้ามามีบทบาทในห่วงโซ่การผลิตและส่งออกสินค้าเกษตรแปรรูป เป็นโอกาสครั้งสำคัญของภาคธุรกิจโดยเฉพาะไทยและประเทศเพื่อนบ้านที่มีความใกล้ชิดทางภูมิศาสตร์และวัฒนธรรมการค้าร่วมกัน นี่จึงเป็นช่วงเวลาแห่งโอกาสที่นักลงทุนในอุตสาหกรรมการเกษตรไม่ควรมองข้าม

ลูกค้าที่สนใจประกอบธุรกิจใน CLMV หรือประเทศเขตอนุภูมิภาคลุ่มแม่น้ำโขง (Great Mekong Subregion: GMS) ได้แก่ กัมพูชา ลาว เมียนมา และเวียดนาม ธนาคารไทยพาณิชย์มีสาขาต่างประเทศที่พร้อมจะดูแลและให้บริการ สนใจติดต่อ https://www.scb.co.th/en/corporate-banking/international-network.html

ขอบคุณข้อมูลดีๆ จาก: ธนาคารไทยพาณิชย์เมียนมา www.scbmm.com

ข้อมูลอ้างอิง

1. AITI. เมียนมากวาดรายได้ 1.5 พันล้านเหรียญสหรัฐจากการส่งออกพืชตระกูลถั่วต่างๆ ทุกปี – AiTi (Advising Investment and Trade Institute). (aiti.utcc.ac.th) ค้นหาข้อมูลเมื่อ 04/07/2568
2. DIPT. เมียนมาอนุญาตให้บริษัทต่างชาติส่งออก 8 กลุ่มสินค้าท้องถิ่นของเมียนมา. (ditp.go.th) ค้นหาข้อมูลเมื่อ 04/07/2568
3. DIPT. เมียนมาอำนวยความสะดวกการส่งออก ด้วยระบบ Auto-License สินค้าเกษตร 97 รายการ เช่น ข้าว ข้าวโพด ถั่ว พืชผัก เป็นต้น - กรมส่งเสริมการค้าระหว่างประเทศ. (ditp.go.th) ค้นหาข้อมูลเมื่อ 04/07/2568
4. Thaibizmyanmar. เมียนมาตั้งเป้าส่งออกถั่ว 2 ล้านตันในปีงบประมาณ 2568 – 2569. (thaibizmyanmar.com) ค้นหาข้อมูลเมื่อ 04/07/2568