คู่มือป้องกันภัยออนไลน์สำหรับผู้สูงอายุ ที่ลูกหลานต้องรู้

ในยุคดิจิทัลที่ผู้สูงอายุเริ่มใช้สมาร์ทโฟนและอินเทอร์เน็ตมากขึ้น ภัยจากมิจฉาชีพก็เพิ่มขึ้นตามไปด้วย โดยเฉพาะกลโกงที่ใช้ "ความรัก ความกลัว และความหวัง" เป็นเครื่องมือในการหลอกลวง บทความนี้คือคู่มือฉบับลูกหลานที่จะช่วยปกป้องคนที่คุณรักจากภัยออนไลน์ได้

รู้ทันกลโกงยอดฮิตที่ผู้สูงอายุต้องระวัง

มิจฉาชีพจะพุ่งเป้าไปที่ "ความรู้สึก" ของผู้สูงอายุ เพราะนี่คือจุดอ่อนที่ง่ายต่อการโจมตี

1. รัก...แต่หลอกให้ลงทุน

  • กลโกง: มิจฉาชีพจะสร้างโปรไฟล์ปลอมเข้ามาตีสนิทและหลอกให้เชื่อใจ หรือหลงรัก จากนั้นสร้างเรื่องหลอกให้โอนเงิน ด้วยการอ้างเหตุผลร้อยแปดให้ดูน่าสงสาร น่าเห็นใจ ต้องใช้เงินเร่งด่วน หรือชวนให้ลงทุนในแพลตฟอร์มปลอมที่อ้างผลตอบแทนสูง
  • วิธีป้องกัน: สอนผู้สูงอายุให้อย่าเชื่อใจคนที่ไม่เคยเจอหน้าในโลกออนไลน์ โดยเฉพาะคนที่มาขอเงิน หรือชวนให้ลงทุน/ร่วมธุรกิจ ไม่แน่ใจให้ลูกหลานช่วยตรวจสอบกับเว็บไซต์ ก.ล.ต. หรือสายด่วน โทร 1207 กด 22

2. กลัว...จนต้องโอนเงิน

  • กลโกง: ทำให้ตกใจกลัว โดยแอบอ้างเป็นเจ้าหน้าที่รัฐ เช่น ตำรวจ หรือ DSI หลอกว่ามีส่วนเกี่ยวข้องกับคดีร้ายแรง และข่มขู่ให้รีบโอนเงินเพื่อตรวจสอบความบริสุทธิ์
  • วิธีป้องกัน: ย้ำเตือนผู้สูงอายุให้มีสติ เพราะหน่วยงานภาครัฐจะไม่โทรศัพท์หาใคร และจะไม่ขอข้อมูลส่วนตัวหรือสั่งให้ใครโอนเงินให้ ถ้าเจอมุกนี้ ให้รีบวางสายและโทรเช็กกับเบอร์ทางการของหน่วยงานนั้น ๆ โดยตรง

3. ดีใจว่าได้เงินคืน

  • กลโกง: มิจฉาชีพอาจโทรหรือส่งข้อความอ้างเป็นเจ้าหน้าที่จากการไฟฟ้า การประปา กรมที่ดิน หรือหน่วยงานที่เกี่ยวข้องกับการจ่ายเงินบำนาญ แจ้งว่าผู้สูงอายุมีสิทธิ์ได้รับเงินคืน มีค้างค่าบริการ หรือมีปัญหาที่ต้องแก้ไขด่วน แล้วหลอกให้กดลิงก์ปลอม หรือหลอกขอข้อมูลส่วนตัวเพื่อยืนยันการรับเงิน
  • วิธีป้องกัน: อย่ากดลิงก์แปลกปลอมเด็ดขาด! หน่วยงานราชการและรัฐวิสาหกิจไม่มีนโยบายส่งลิงก์ให้กดเพื่อคืนเงิน หรือให้แก้ไขข้อมูลผ่านช่องทางที่ไม่เป็นทางการ หากมีข้อสงสัย ให้โทรสอบถามจากเบอร์ทางการของหน่วยงานนั้น ๆ โดยตรง

4. เป็นห่วง...เลยต้องช่วย

  • กลโกง: มิจฉาชีพแอบอ้างเป็นลูกหลาน โทรมาบอกว่าประสบอุบัติเหตุ หรือมีเรื่องฉุกเฉินต้องใช้เงินด่วน
  • วิธีป้องกัน: "ตรวจสอบให้ชัวร์" ก่อนโอนเงิน ให้ผู้สูงอายุลองโทรกลับไปยังเบอร์ของลูกหลานเพื่อสอบถามให้แน่ใจ หรือ "ถามคำถามส่วนตัว" ที่รู้กันเฉพาะในครอบครัวเพื่อยืนยันว่าเป็นตัวจริง

5. ความหวัง...กับยาปลอม

  • กลโกง: หลอกขายยาหรืออาหารเสริมที่อ้างว่ารักษาได้สารพัดโรค โดยใช้คำโฆษณาที่เกินจริงเพื่อกระตุ้นความหวังในการหายจากโรคหรืออาการที่เป็นอยู่
  • วิธีป้องกัน: อย่าเชื่อคำโฆษณาเกินจริง หรือการอ้างว่าเป็นยาที่ผลิตโดยโรงพยาบาลต่าง ๆ เพราะยาที่ได้มาตรฐานจะสามารถตรวจสอบได้ที่เว็บไซต์ของ อย. หรือโทรเช็กกับสายด่วน อย. 1556

เช็กลิสต์สัญญาณเตือนภัยออนไลน์สำหรับผู้สูงอายุ

  • ทวงเงินหรือขอเงิน: ไม่ว่าจะจากคนไม่รู้จักหรือคนที่อ้างว่าเป็นญาติ อย่าโอนเงินให้
  • ขอข้อมูลส่วนตัว: มิจฉาชีพมักหลอกขอข้อมูลสำคัญ เช่น ข้อมูลบัตรประชาชน ยอดเงินในบัญชี หรือรหัสผ่าน ดังนั้น ห้ามให้ข้อมูลเด็ดขาด
  • ให้โอนเงินไปบัญชีบุคคลทั่วไป: องค์กรที่ถูกกฎหมายจะไม่มีการโอนเงินเข้าบัญชีส่วนตัวของใคร
  • ให้ดาวน์โหลดแอปพลิเคชัน: มิจฉาชีพอาจหลอกให้ดาวน์โหลดแอปที่สามารถควบคุมมือถือจากระยะไกลได้ โดยอาศัยลิงก์ปลอมที่ส่งมา ให้ตั้งสติ ไม่เชื่อ ไม่ดาวน์โหลดตามคำเชิญชวน

การดูแลผู้สูงอายุในครอบครัวให้รู้เท่าทันนักต้มตุ๋นบนโลกออนไลน์เป็นสิ่งสำคัญไม่แพ้การดูแลสุขภาพกายให้ท่าน แม้การป้องกันภัยออนไลน์อาจดูยุ่งยากสำหรับผู้สูงอายุ แต่หากเราสละเวลานั่งคุยกับท่านสักนิด สอนท่านทีละเรื่อง ท่านจะเข้าใจและระมัดระวังมากขึ้น